Eeuwigheidszondag

Eeuwigheidszondag is de laatste zondag van het kerkelijk jaar waarin overledenen worden herdacht en het eeuwige leven in Christus wordt gevierd.

In de afgelopen  23 jaar hebben wij verschillende mensen op aarde los moeten laten. Mijn moeder, vader en schoonvader en ook twee lieve vriendinnen. Naast deze mensen waar wij

veel van hielden, hebben we afscheid moeten nemen van verschillende leden van onze kerkelijke gemeente. Ook dit jaar... Het zet mij altijd weer aan het denken. Mijn "egoïstische" gemis ten opzichte van de heerlijkheid waar zij nu al van mogen genieten! Zou ik hen dat niet gunnen? Tevens die heerlijke Toekomst die ons/mij wacht... Ik ben een mens. En eerlijk? Het is lang niet altijd in balans. Soms overheerst het gemis boven het gunnen van die heerlijkheid. De warmte, liefde, het  vertrouwde èn vragen die ik nog zou willen stellen aan mijn ouders of vriendinnen bijvoorbeeld. In plaats van de ontfermende liefde van onze God en Vader... Het is er allebei. Met regelmaat ervaar ik hierin strijd. Niet met mijn hoofd/verstand, maar met mijn gevoelens/hart. Herken jij dat? 

Zo wordt Eeuwigheidszondag(ingesteld door mensen overigens) voor mij een moment van herdenking, troost en geloofsreflectie, waarin het persoonlijke verlies en het eeuwige perspectief samenkomen. Alhoewel deze gedachten en gevoelens natuurlijk niet alleen voorbehouden zijn aan deze dag, is het waardevol om de overledenen op deze wijze te gedenken tezamen met de HEERE en Zijn genadige liefde om ons allen die heerlijke eeuwigheid bij Hem te willen geven😉. Daarom dacht ik: laat ik over de herkomst van deze zondag schrijven. Om niet de HEERE onder te laten sneeuwen vanwege mijn gemis van die mensen waar ik zoveel van hielden. Maar zeker ook onze geliefden niet te vergeten! 

Betekenis en doel:

Eeuwigheidszondag, soms ook Gedachteniszondag of Voleindingszondag genoemd, wordt gevierd op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, net voordat de adventsperiode begint. De hoofdinhoud van de zondag is tweeledig: men gedenkt de overledenen van het afgelopen jaar

en viert dat Christus Koning is en heerst over de grens van de dood, waarmee het thema van eeuwigheid centraal staat. Dit geeft nabestaanden gelegenheid om stil te staan bij leven, dood en het perspectief van de eeuwige toekomst. 

Geschiedenis
De oorsprong van Eeuwigheidszondag ligt in de Lutherse traditie. Koning Frederik Willem 3 van Pruisen stelde in 1816 dat deze dag een "algemeen christelijk feest ter herinnering aan de overleden" moest zijn. In Duitsland stond deze dag bekend als Totensonntag en vormde het een protestants parallel voor het rooms-katholiek Allerzielen (2 november). In Nederland is Eeuwigheidszondag in de loop van de 20e eeuw ingeburgerd binnen de protestantse kerken als een vaste dag voor herdenking en reflectie.  

Tradities en rituelen
Tijdens Eeuwigheidszondag vinden vaak uiteenlopende rituelen plaats:

• Voorlezen van namen: De namen van de overledenen van het afgelopen jaar worden genoemd, zodat ze in de herinnering blijven.
• Kaarsen aansteken: Nabestaanden kunnen kaarsen aansteken ter nagedachtenis aan hun dierbaren. Soms worden daarnaast gedichten of foto's geplaatst bij de kaarsen.
  Kerkdiensten en muziek: De kerkdiensten zijn vaak rijk aan muziek en gebeden die troost en hop bieden. Muziek, zoals psalmen of klassieke werken, kan een eigen verkondigende rol hebben.
• Rouwgroepen en gesprekken: Sommige kerken organiseren in de periode rondom Eeuwigheidszondag rouwgroepen, waar nabestaanden ervaringen en herinneringen kunnen delen.

Naast herdenking heeft de zondag ook een toekomstgericht aspect. Men kijkt vooruit naar het eeuwige leven en de hoopvolle aanwezigheid van God, wat de troost en verbondenheid versterkt.

Verschil met allerzielen

Allerzielen is de rooms-katholieke traditie op 2 november om overledenen te herdenken met een requiemmis(zoals de link hierboven). Eeuwigheidszondag vormt het protestantse alternatief, met nadruk op herdenking, tijd, eeuwigheid en de heerschappij van Christus over de dood, liggend vlak voor Advent(zoals in de kerkdienst hieronder). 

Met mijn roomse 'wortels' vond ik het mooi om eens een keertje zo'n online 'requiemmis' te beluisteren. Met de Bijbelse kennis die ik echter in de afgelopen jaren opgedaan heb, gaat mijn voorkeur toch wel uit naar de laatste. Waarom? In deze roomse katholieke online viering, gingen ze bidden voor de overledenen en gaven ze aan dat de overledenen bij ons aanwezig zijn. Alhoewel niet in lichaam, wèl met hun geest. Dat ons bidden hen helpt waar zij nu zijn... Tevens kijken zij vanuit de hemel op ons neer. Wij moeten zogezegd dingen doen... Ik kan dit niet terugvinden in de Bijbel. Maar misschien jullie wel? Ik laat me graag wijzer maken😉. 

De hervormde dienst in tegendeel, leerde mij dat wij zijn gemaakt voor het eeuwige leven, níet voor de dood. Door onze zonden is de aardse dood gekomen maar..., in het geloof van vergeving van zonden door Jezus Christus, zullen we het eeuwige leven ontvangen door deze dood heen. Ja..., wij hebben het alreeds ontvangen indien we dát nu geloven! Wat een troostvolle boodschap. Niets van wat wij doen, enkel Jezus daden en Zijn genade schenken ons een toekomst vol van hoop...

Praktische invulling
In veel protestantse gemeenten kan Eeuwigheidszondag zowel fysiek in de kerk worden beleefd als online via livestreams of radio. De liturgie biedt ruimte voor stiltemomenten, gebed, zang en rituelen die de persoonlijke en gemeenschappelijke herdenking ondersteunen. De dag fungeert als ritueel voor nabestaanden om verdriet te kanaliseren, herinneringen te koesteren en hoopvol vooruit te kijken. Eeuwigheidszondag is daarmee een moment van herdenking, troost en geloofsreflectie, waarin het persoonlijke verlies en het eeuwige perspectief samenkomen. 

* Bronnen:
Wikipedia
Elisabethmagazine

Hervormde gemeente in Wapenveld

Luthers Amsterdam

Helaas geven andere bronnen van o.a. Theologie.nl en Historiek een interne serverfout. Zodra deze sites weer leesbaar zijn, zal ik ze ook hierbij zetten.